Konsumenci przy zakupie artykułów dla dzieci kierują się wieloma kryteriami, wśród których na pierwszym miejscu stawiane jest nieodmiennie bezpieczeństwo najmłodszych. Poza tym, istotne są także inne aspekty jak cena, atrakcyjność wizualna, funkcjonalność, jakość wykonania, marka czy miejsce produkcji. Jednak to bezpieczeństwo wyrobu, potwierdzone przez niezależną jednostkę badawczą, jest argumentem wpływającym na ostateczną decyzję zakupową.

Konsumenci chcąc mieć pewność słusznego wyboru powinni zwracać uwagę na oznakowanie wyrobu. Jeżeli produkt jest certyfikowany to znaczy, że przeszedł szereg wymagających badań i został pozytywnie oceniony przez ekspertów jednostki certyfikującej. Potwierdzeniem uzyskania certyfikatu są znaki zgodności umieszczane bezpośrednio na wyrobie lub na jego etykietach (tzw. „przywieszkach”).

Co musi wiedzieć producent

Wymagania odnośnie bezpieczeństwa wózków dziecięcych (zakres normy nie dotyczy wózków do zabawy i wózków przeznaczonych dla dzieci specjalnej troski) zostały ujęte w normie PN-EN 1888:2012 „Artykuły dla dzieci -- Wózki dziecięce -- Wymagania bezpieczeństwa i metody badań”. Znajomość wymagań norm jest niezwykle istotna zwłaszcza w pracy konstruktorów wózków dziecięcych. Chcąc projektować wyrób zgodny z wymaganiami wspomnianej normy, należy zwrócić uwagę na wiele różnych aspektów.

Po pierwsze bezpieczeństwo chemiczne materiałów

Naturalnym zachowaniem dzieci w wieku do ok. 2 roku życia jest kinestetyczne poznawanie otaczającego je świata. Stąd m.in. ssanie, gryzienie i wkładanie do ust elementów, które mają w zasięgu rączek. W związku z tym materiały użyte do wykonania wózka, a w szczególności materiały mające bezpośredni kontakt ze skórą i ustami dziecka muszą być bezpieczne chemicznie. Co znaczy, że materiały te nie mogą zawierać w większych ilościach niż dopuszczalne limity m.in.: metali ciężkich, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, ftalanów. Limity dla migracji metali ciężkich zostały określone w tabeli nr 1. Przekroczenie dopuszczalnych limitów może mieć negatywny wpływ na układ rozrodczy i hormonalny rozwijających się dzieci.

Dodatkowo stosowane materiały włókiennicze nie powinny być łatwopalne. Wybierając dostawców materiałów producenci powinni mieć pewność, iż zakupione surowce zostały przebadane i dostępny jest raport prezentujący uzyskane wyniki z badań. Warto zwrócić uwagę, czy przedstawiane przez kontrahentów dokumenty bezpieczeństwa są aktualne. Atesty, certyfikaty, raporty z badań zawsze powinny odnosić się do aktualnych norm, przepisów prawa i być wystawiane przez jednostki, które mają do tego uprawnienia. Lista akredytowanych jednostek certyfikujących i akredytowanych laboratoriów badawczych, znajduje się np. na stronie Polskiego Centrum Akredytacji http://www.pca.gov.pl/

Zobacz więcej na infografice

Po drugie bezpieczeństwo mechaniczne

Projektując wózek dziecięcy należy zagwarantować nie tylko poprawność konstrukcyjną, ale też odpowiednią stateczność wózka. Należy tu wziąć pod uwagę nie tylko wagę dziecka, ale również dodatkowe obciążenie wynikające np. z montowanych do wózka akcesoriów czy przewożonych zakupów. Konstrukcja wózka musi być wolna od ostrych krawędzi i wystających elementów. Niedopuszczalne są wyroby, które mogą być źródłem zranienia (otarcia, przecięcia) skóry dziecka. Urządzenia służące do hamowania i blokowania ruchu wózka powinny być łatwo dostępne dla użytkownika – opiekuna i jednocześnie niedostępne dla dziecka będącego w wózku.

W odniesieniu do systemu zapięć norma wymaga, by przypięcie dziecka do wózka nie było możliwe bez zapięcia w kroczu. System zapięć powinien mieć regulację. Norma definiuje również minimalną szerokość pasków, o ile takie występują w systemie zapięć (19 mm). Natomiast dla wózków spacerowych, które posiadają obrotowe siedzisko, konieczne jest zastosowanie co najmniej jednego automatycznego urządzenia blokującego obrót siedziska. Ma to na celu wykluczenie mimowolnej rotacji siedziska w trakcie jazdy.

Co najmniej jeden mechanizm blokujący wymagany jest również dla wózków ze składanym podwoziem. Funkcja złożenia wózka jest przydatna przy przechowywaniu w domu lub podczas transportu. Niedopuszczalna jest jednak sytuacja, w której wózek przypadkowo złożyłby się w trakcie użytkowania, stąd konieczność zastosowania blokad uniemożliwiających samoczynne złożenie. Szczegółowe wymagania, parametry i metody badań przywołuje norma PN-EN 1888. W tabeli nr 2 uwzględniono zestawienie potencjalnych zagrożeń dla dzieci, które mogą być wywołane przez niepoprawnie zaprojektowane lub zmontowane elementy wózka.

Zobacz więcej na infografice

Po trzecie informacje dla klienta

Bezpieczna konstrukcja i surowce najlepszej klasy to jednak nie wszystko. Kolejnym niezmiernie istotnym aspektem, który należy szczególnie podkreślić jest konieczność zamieszczania informacji i ostrzeżeń na artykułach dla dzieci. Rodzice i opiekunowie muszą być świadomi zagrożeń związanych z nieprawidłowym dostosowaniem typu wózka do wieku i masy dziecka, czy nieprawidłowym użytkowaniem wózków w ogóle.

Producenci wprowadzający produkty do obrotu, mają obowiązek oznaczania ich zgodnie z obowiązującymi przepisami. Instrukcje montażu, użytkowania i konserwacji, etykiety i ostrzeżenia muszą być sporządzone w języku oficjalnym kraju, w którym wyrób będzie sprzedawany. Etykiety powinny być trwałe, czytelne i umieszczone w widocznym miejscu. Wymagane informacje zapisane na etykiecie to przynajmniej: nazwa producenta, nazwa wyrobu (oznaczenie umożliwiające identyfikację), nr normy oraz stosowne ostrzeżenia. Zwrot OSTRZEŻENIE/OSTRZEŻENIA powinno być zapisane dużymi literami o wysokości co najmniej 2,5 mm. Tabela nr 3 zawiera przykładowe ostrzeżenie definiowane przez normę PN-EN 1888.

Odpowiednie informacje dla klienta to podstawowe wymogi bezpieczeństwa. Za niestosowanie się do określonych wytycznych grozi kara grzywny, wymierzana na zasadach określonych w kodeksie karnym. Dodatkowo producent musi się liczyć z kosztami poniesionymi na wycofywanie niebezpiecznych wyrobów z rynku. Wykaz wyrobów niebezpiecznych, nie spełniających przedmiotowych wymagań można odnaleźć na stronie Komisji Europejskiej w systemie Rapex.

Zobacz więcej na infografice

Jak uzyskać certyfikat dla wózka?

Proces certyfikacji wyrobów, przeprowadzany przez TÜV Rheinland Polska składa się z kilku etapów. Na początku producent przedstawia dokumentację techniczną, instrukcję obsługi i montażu etykiety wyrobu, listę elementów składowych wraz z wykazem użytych surowców, a także dowody na bezpieczeństwo materiałowe pod kątem chemicznym. Dokumentacja poddawana jest obiektywnej ocenie ekspertów jednostki certyfikującej.

Producent zobligowany jest także dostarczyć referencyjną próbkę, która zostaje poddana badaniom w laboratorium mechanicznym. Badania w zależności od typu wózka i jego konstrukcji mogą obejmować następujące aspekty bezpieczeństwa: materiały, budowa i stabilność, blokada kół, mocowanie hamulca, urządzenie blokujące, uchwyty do przenoszenia, wyjmowane lub obracane siedzisko, stabilność i trwałość mechanizmów blokowania, system pasów, stabilność kół, zachowanie na nieregularnych powierzchniach, stabilność dynamiczna, trwałość etykiet, opakowania z tworzyw sztucznych i informacje o produkcie.

Na zdjęciu obciążanie wózka do testu trwałości na nierównej powierzchni. Wózek obciążony odpowiednim próbnikiem, zgodnie z wytycznymi określonymi w normie, umieszczany jest na urządzeniu do badania na nierównej powierzchni. Wózek powinien przejechać przez układ przeszkód łącznie 72 000 razy z prędkością 5 km/h ± 0,1 km/h.

W ramach procesu certyfikacji odbywa się także kontrola Warunków Techniczno – Organizacyjnych WTO, czyli tzw. audyt miejsca produkcji. Polega na kontroli newralgicznych obszarów funkcjonowania zakładu produkcyjnego, które mają wpływ na jakość produkowanych wyrobów i ich zgodność z badanym wzorcem. Celem audytu WTO jest potwierdzenie, że zakład produkcyjny posiada odpowiednie zasoby, aby w sposób stabilny i powtarzalny wytwarzać zgłoszone do certyfikacji wyroby. Warunkiem uzyskania certyfikatu jest otrzymanie pozytywnego wyniku z oceny eksperckiej i audytu miejsca produkcji oraz pozytywnego wyniku z badań. Okres ważności certyfikatu to 3 lata. Certyfikat objęty jest corocznym nadzorem.

Korzyści dla producenta

Spełnienie wymagań ujętych w normie to nic innego, jak zorientowanie producentów na jakość i bezpieczeństwo produktu, a tym samym na zadowolenie klientów. Producenci posiadający certyfikat potwierdzający zgodność wózków dziecięcych z wymaganiami normy mogą być pewni, że ich produkt nie zagraża użytkownikom.

Badania pozwalają też wychwycić ewentualne wady produktu, które mogą zostać wyeliminowane przed wprowadzeniem wózka na rynek. Z naszego doświadczenia wynika, że najczęstsze problemy ze spełnieniem wymagań normy występują w zakresie: stateczności, wytrzymałości układu jezdnego, wytrzymałości hamulca, mechanizmu blokowania kół, uchwytu, a czasem także mocowania pasów i zapięć. Starając się o uzyskanie certyfikatu producent musi dostosować się do wymagań normy, co przyczynia się do udoskonalenia produktu finalnego i zminimalizowania ryzyka reklamacji.

Zmniejszona liczba reklamacji z pewnością przyczynia się do budowania lepszego wizerunku marki, co ostatecznie przekłada się na efektywność ekonomiczną producenta. Przede wszystkim jednak, niezgodności z wymaganiami punktów normy to bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia dzieci i o tym należy pamiętać przy projektowaniu, wytwarzaniu i sprzedaży wyrobów dla nich przeznaczonych.