Producenci mają coraz większe aspiracje oferowania swoich produktów nie tylko na rynku lokalnym, ale również poza granicami kraju. Rozbudowa kanałów dystrybucyjnych dóbr oraz możliwość ekspansji wyrobów na nowe rynki daje firmom szansę rozwoju, międzynarodowego prestiżu i wiele innych wymiernych korzyści. Kluczowym pozostaje więc pytanie o to, co należy zrobić, aby móc na tych rynkach zaistnieć.

Kierunki eksportu polskich produktów

Polska jest ważnym eksporterem produktów spożywczych, mebli, części samochodowych, środków transportu, jachtów, łodzi motorowych, maszyn, tworzyw sztucznych, chemii, kosmetyków i surowców. Importerami polskich produktów są przede wszystkim kraje Unii Europejskiej, w tym głównie Niemcy, Wielka Brytania, Czechy, Francja, Włochy i Holandia. Kraje te nabywają przede wszystkim towary i artykuły przemysłowe, ale również produkty rolno-spożywcze. Ważnymi i wciąż rozwijającymi się kierunkami eksportu polskich dóbr są kraje Bliskiego Wschodu – w tym w głównej mierze Arabia Saudyjska, Egipt, Irak, ale również takie kraje, jak Rosja, Chiny, Białoruś, Indie, USA czy Kanada. Półproduktami i surowcami eksportowanymi przez polskich producentów do krajów spoza UE są zboża, owoce, wyroby perfumeryjne, farmaceutyki, tworzywa sztuczne, wyroby metalurgiczne, silniki, półprodukty kosmetyczne, maszyny i podzespoły wyrobów przemysłowych oraz wiele innych.

Wymagania rynków docelowych a usługa MAS (Market Access Service)

W przypadku wymiany handlowej pomiędzy krajami znajdującymi się w strefie Unii Europejskiej spełnienie wymagań rynku docelowego jest dosyć proste. Obowiązują tu przejrzyste, wspólne przepisy i uregulowania prawne. Dostęp do specyficznych wymagań lokalnych jest też łatwiejszy. Większym wyzwaniem stają się kraje spoza Unii, gdzie znajomość przepisów i zasad rynku docelowego nie jest już tak popularna, a wiedza ogólnodostępna. Wprowadzenie wyrobów na takie rynki wymaga spełnienia wielu trudnych wymogów m.in. w zakresie ochrony zdrowia, konsumentów, bezpieczeństwa narodowego, religii i etyki, środowiska oraz ochrony przed nieuczciwymi praktykami. Producent musi również zdobyć odpowiednie zaświadczenie eksportowe. W tym celu powinien zwrócić się do upoważnionej przez dany kraj docelowy jednostki. Producent sam nie może wyeksportować towaru bez stosownych dokumentów.

Aby produkt eksportowany poza rynki UE spełniał właściwe dla rynków docelowych normy i przepisy techniczne powinien przejść przez określony proces. Głównymi krokami w tym procesie są: rozpoznanie wymagań prawnych rynku docelowego, inspekcje na miejscu i/lub testy laboratoryjne, akceptacja (wydanie potwierdzenia, certyfikatu). Ważne, by wszystkie te etapy były prowadzone przez jednostkę, która posiada niezbędne uprawnienia i kwalifikacje dla tej usługi, a dzięki międzynarodowej platformie wymiany wiedzy na temat regulacji i zasad MAS, tak, jak w przypadku TÜV Rheinland z oddziałami w ponad 60 krajach – w sposób sprawny i rzetelny dla polskich przedsiębiorców.

Market Access Service w praktyce

Pierwszym krokiem w procesie spełnienia warunków programu oceny zgodności producenta mającego ambicje eksportowania swoich produktów do wybranego kraju spoza UE jest kontakt z uprawnioną jednostką certyfikującą. Producent kieruje zapytanie, specyfikując kraj wysyłki i rodzaj produktu. Przedstawiciel jednostki kontaktuje się z klientem w celu doprecyzowania szczegółów. Weryfikuje również, czy w kraju docelowym istnieje zarejestrowany partner handlowy. Zespół ekspertów rozpoznaje też wewnętrznie możliwości wykonania usługi, tj. niezbędne autoryzacje, znajomość przepisów prawnych, sprawdza dokumentację w lokalnym języku kraju docelowego itp. Analizie poddaje również ewentualne dodatkowe wymagania – certyfikaty bezpieczeństwa, badania laboratoryjne, certyfikaty zgodności i/lub znaki jakości, które mogą okazać się konieczne, aby móc wprowadzić produkt na dany rynek zagraniczny. W rezultacie klient otrzymuję ofertę, w której zawarte są wszystkie niezbędne rodzaje badań do realizacji i/lub rodzaj certyfikatu (w zależności od kraju przeznaczenia).

Najpopularniejsze certyfikaty – CoC, G-mark, SASO, KUCAS, VOC

Certyfikat zgodności CoC przeznaczony jest dla eksporterów wysyłających swoje produkty do krajów pozaunijnych oraz Bliskiego Wschodu. Dodatkowo, dla zabawek i niektórych wyrobów elektronicznych producent musi uzyskać certyfikację G-mark. Program certyfikacji SASO dla Królestwa Arabii Saudyjskiej może być wykonywany przez jednostki posiadające akredytację Organizacji Normalizacyjnej Arabii Saudyjskiej (SASO). Program oceny zgodności KUCAS został opracowany przez kuwejcki Publiczny Urząd ds. Przemysłu (PAI) i jest z kolei dedykowany producentom eksportującym swoje wyroby do Kuwejtu. Ci wytwórcy, którzy chcą eksportować swoje produkty do Iraku, muszą natomiast spełnić wymagania programu VOC.

Uzyskanie certyfikatu zgodności na przykładzie CoC (Certificate of Confromity)

Przebieg procedury uzyskania certyfikatu zgodności dla produktów eksportowanych do krajów pozaunijnych jest podobny dla większości kategorii produktów, ale, ze względu na popularność kierunku, warto przybliżyć proces uzyskania certyfikatu CoC.

Saudyjskie organy celne z roku na rok zaostrzają działania monitorujące dostawy produktów importowanych do ich kraju. Wykonują więcej losowych próbek i zlecają ich weryfikację w lokalnych laboratoriach. Staranniej sprawdzają instrukcje oraz etykiety na produktach w języku angielskim i arabskim. Jeśli informacje nie są zgodne z wymaganiami, dostawa jest odrzucana i zawracana. Dołączony do dostawy towaru certyfikat CoC może usprawnić i uprościć kontrolę przez organy celne Arabii Saudyjskiej.

Zasady postępowania związane z przygotowaniem towaru do wysyłki różnią się w zależności od grupy ryzyka, do którego kwalifikowany jest wyrób. W programie SASO/SALEEM, funkcjonującym w Arabii Saudyjskiej, dokonano podziału na wyroby wysokiego, średniego i niskiego ryzyka. Podczas gdy dla wyrobów niskiego ryzyka producent/eksporter może sam przeprowadzić proces rejestracji wyrobu, jak i generowania certyfikatu zgodności CoC, tak dla wyrobów o wyższym ryzyku w proces ten musi być zaangażowana uznana przez SASO jednostka dokonująca oceny zgodności.

Certyfikat zgodności CoC jest wydawany dla każdej partii towaru, po rejestracji produktu. Rejestracja produktu następuje po przeglądzie dokumentu, na podstawie raportów z badań i innych materiałów, jest ważna przez rok. Wyroby zakwalifikowane do średniej i wysokiej grupy ryzyka mogą być objęte dodatkowym wymogiem przeprowadzenia wcześniejszej oceny zgodności wyrobu z mającymi zastosowanie w kraju docelowym normami technicznymi oraz uzyskania certyfikatu zgodności wyrobu (Product CoC).

Należy mieć na uwadze, że SASO CoC zostanie wkrótce całkowicie zastąpiony przez program SALEEM. Program ten został wprowadzony 1 stycznia 2018 roku i jest obecnie stosowany równolegle z programem SASO CoC do oceny zgodności produktów i przesyłek wysyłanych do Arabii Saudyjskiej.

Program oceny zgodności SASO jest realizowany pod nadzorem Ministra Handlu i Przemysłu.

Przykładowy proces uzyskania certyfikatu zgodności (CoC) na rynek Arabii Saudyjskiej, np. dla produktu kosmetycznego, obejmuje następujące etapy:

1. Złożenie wniosku o certyfikat zgodności (formularz aplikacyjny, faktura proforma lub faktura końcowa, opis produktu, lista przewozowa towarów, certyfikaty bezpieczeństwa, raporty z badań, certyfikaty jakości)
2. Testy kontrolne w akredytowanym laboratorium wg ISO 17025 lub laboratorium zatwierdzonym przez organy państwowe rynku docelowego
3. Rejestracja produktów kosmetycznych
4. Inspekcja wysyłkowa towaru
5. Przegląd dokumentacji wysyłkowej towaru oraz raportu z inspekcji
6. Wydanie certyfikatu zgodności CoC
7. Fizyczna kontrola towarów w miejscu docelowym (Arabia Saudyjska) pod kątem zgodności wymagań CoC z dokumentacją handlową, wymogami pakowania i znakowania (urząd celny lub uprawniona przed niego organizacja)

Wymierne korzyści z MAS

Nieprzestrzeganie któregoś z wymagań danego kraju docelowego zawsze powoduje komplikacje, czy to w postaci nałożenia grzywny, opóźnienia, opłaty za postój w porcie, czy wreszcie odrzucenia przesyłki. Nie bez znaczenia jest na przykład oznakowanie produktów i przesyłek, aby importerzy dokładnie wiedzieli, z jakiego kraju pochodzi towar. I tak, ważne, aby kraj pochodzenia został wymieniony zarówno na każdym wyrobie jednostkowym, jak i opakowaniach zbiorczych (Made in…), uwzględniał wszystkie kraje pochodzenia w przypadku paczek lub kartonów z towarami z różnych krajów.

W kontekście tego przykładu, ale i innych, szeroko rozumianych wytycznych dla eksportowanych produktów, MAS (Market Access Service) zasługuje na szczególną uwagę, gdyż niesie za sobą realne korzyści dla producentów. Przyczynia się do szybkiego wprowadzenia produktu na rynek docelowy (certyfikat uznanej jednostki przyspiesza zatwierdzenie przez organy celne) i pozwala opierać się na raportach i certyfikatach, które znajdują uznanie na całym świecie. Kompleksowość MAS w zakresie zarządzania programami oceny zgodności, od momentu planowania, aż po wprowadzenie produktu na rynek, stanowi jasne, niezawodne wsparcie dla każdego projektu, a uproszczony i wygodny proces aplikacji poprzez formularze na stronie internetowej i brak barier językowych (większość procesów zazwyczaj odbywa się w Polsce przed wysyłką wyrobów) pozwalają z sukcesem przejść przez cały proces spełnienia warunków oceny zgodności i zaistnieć na rynkach międzynarodowych.